W obrębie bezpośredniego poznawania roślin i zwierząt dzieci mają możliwie precyzyjnie: obserwować, poznawać i nazywać rośliny oraz zwierzęta. Ponieważ ważne są osobiste doświadczenia dotyczące życia roślin i zwierząt, niezbędne jest ich hodowanie i pielęgnowanie. Pomoże to przedszkolakom zrozumieć, jak kruche jest życie. Uświadomią sobie, że człowiek jest częścią świata przyrody, podobnie jak otaczające go rośliny i zwierzęta i musi żyć zgodnie z rytmem wyznaczonym przez pory roku.

Znakomitym sposobem pośredniego poznawania przyrody są filmy o życiu roślin i zwierząt. Jest ich sporo także w programach telewizyjnych i są one interesujące zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, dlatego tak chętnie są wspólnie oglądane i omawiane. Dzięki filmom i programom wiele dzieci wykazuje się zadziwiającą wiedzą, zwłaszcza o egzotycznych zwierzętach i roślinach.

Dziecku należy zapewnić pomysły prowokujące je do myślenia, gdyż podstawą nauki jest myślenie i eksperymentowanie. Dziecko „ma to we krwi” – będzie potrafiło dobrze myśleć, gdy:

• będzie uważnie obserwować, oglądać małe przedmioty i owady, zauważać nowe rodzaje liści i kwiatów,

• będzie porównywać i klasyfikować – dostrzegać podobieństwa i różnice między mrówkami, pająkami, stonogami lub różnymi gatunkami kwiatów,

• będzie rozwijało zainteresowania długoterminowe np. rolnictwo, dinozaury, pogoda, ptaki,

Odpowiednie stawianie pytań i eksperymentowanie jest kluczem do sukcesu. Oto kilka przykładowych pytań, które ułatwią dziecku poznanie otaczającego go świata:

• Ciekawe, czy nasiona wykiełkują w tej samej wodzie? Czy potrzebna jest im ziemia?

• Czy słońce zawsze wschodzi w tym samym miejscu na niebie?

• Ile waży miś?

• Czy wszystkie pszczoły wyglądają tak samo? Jak pszczoły znajdują powrotną drogę do ula?

Dzieci rosną i wychowują się w określonym środowisku społeczno-przyrodniczym: na wsi, w mieście, na obrzeżach aglomeracji miejskiej itp. Dlatego trzeba inaczej realizować ten obszar wychowania i kształcenia u dzieci miejskich, a inaczej u dzieci wiejskich. Inne są, bowiem warunki ich życia, inną dysponują wiedzą, a także inne są ich potrzeby edukacyjne. Zróżnicowane są także środowiska rodzinne dzieci: wielu rodziców dba o to, aby dzieci poznawały swoje przyrodnicze otoczenie, ale są i tacy, którzy nie przywiązują do tego uwagi. Na to nakładają się jeszcze różnice indywidualne w tempie rozwoju umysłowego, które sprawiają, że dla jednych dzieci poznawanie i rozumienie życia roślin i zwierząt jest łatwiejsze, innym przychodzi to zdecydowanie trudniej.

Opracowała: Marta Dudek

Literatura:
1. E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska „Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków”,
2. C. Rose, G. Dryden „Zabawy fundamentalne 2”, Gdańsk 2004